Ignorantia iuris nocet… czyli wedle łacińskiej maksymy, nieznajomość prawa szkodzi i nikt nie może usprawiedliwiać się nieznajomością prawa… Dlatego też wdrożono w życie postulat edukacji prawnej w sądownictwie, przewidzianej głównie dla uczniów szkół ponadpodstawowych.
Działalność edukacyjno-popularyzatorska sądów skupia się przede wszystkim na trzech obszarach działalności:
– stałej edukacji młodzieży,
– upowszechniania wiedzy na temat instytucji mediacji,
– udziału w różnego rodzaju wydarzeniach kulturalnych i edukacyjnych.
W pierwszym z wyżej wymienionych obszarów istnieje możliwość nawiązania stałej współpracy instytucjonalnej pomiędzy sądami a szkołami różnych szczebli. Otwiera się dzięki temu możliwość popularyzacji wiedzy prawnej a także uświadamiania młodzieży w kwestii funkcjonowania systemu organów ochrony prawnej w państwie. Istotnym jest również upowszechnianie wiedzy na temat alternatywnych sposobów rozwiązywania sporów.
Owa popularyzacja wiedzy prawniczej ma przede wszystkim miejsce podczas spotkań młodzieży czy studentów odbywających wizyty w budynkach sądów. Tematy zajęć prowadzonych przez sędziów mogą być najróżniejsze i dotyczyć wszelkich zagadnień znajdujących się w sferze zawodowej będącej domeną danego sędziego, np. przebiegu prowadzenia procesu (czy to cywilnego, czy karnego), problematyki odpowiedzialności karnej za przestępstwa określonego typu, czy też przykładowo łamania praw pracownika przez pracodawcę.
Osoby odwiedzające sądy mają również możliwość zapoznania się ze strukturą sądu, zadaniami biura obsługi interesanta czy też np. zwiedzić sale rozpraw. Istnieje również możliwość uczestniczenia w rozprawach sądowych, których jawność nie jest wyłączona. Można dzięki temu prześledzić przebieg prowadzonego procesu sądowego w trakcie trwania rozprawy sądowej.
Drugi z obszarów działalności edukacyjnej sądów odnosi się do Tygodnia Mediacji organizowanego w ramach Międzynarodowych Dni Mediacji. Podczas wydarzeń odbywających się w czasie trwania wspomnianego Tygodnia, osoby zainteresowane mogą spotkać się i porozmawiać z mediatorami sądowymi, którzy przybliżają instytucję prawną mediacji, wyjaśniają na czym polega istota postępowania mediacyjnego będącego alternatywnym sposobem rozwiązywania sporów wynikających z różnych okoliczności. Niektóre sądy organizują nawet symulacje postępowania mediacyjnego w poszczególnych – a zarazem przykładowych – rodzajach spraw (mediacje cywilne, karne, rodzinne, gospodarcze).
Jeśli z kolei chodzi o trzeci z obszarów działalności sądów w zakresie edukacji prawnej, dotyczy on włączania się przez sądy do współorganizowania różnego rodzaju inicjatyw o charakterze kulturalnym bądź kulturalno-edukacyjnym. Jako przykład takich aktywności można chociażby wymienić uczestnictwo części sądów w corocznie organizowanej w maju „Nocy Muzeów”, podczas której w godzinach późno wieczornych oraz nocnych można zwiedzać budynki sądowe (biura obsługi interesanta, sale rozpraw, pokoje dla aresztantów i inne udostępniane pomieszczenia). W ramach powyższych działań organizowane są również prelekcje na tematy związane z prawem obywatela do procesu sądowego czy też różnorakich innych kwestii dotyczących problematyki prawnej a nawet wykłady z zakresu historii wymiaru sprawiedliwości bądź inscenizacje dawnych (znanych ze źródeł literackich) procesów sądowych.
Warto dodać, że w sądach wyznaczono stałych koordynatorów edukacji prawnej, którymi najczęściej są wskazani sędziowie, asystenci sędziów czy też pracownicy administracji sądowej z którymi można kontaktować się w sprawie możliwości skorzystania przez zainteresowane osoby z edukacji prawnej.
Istotnym jest również wskazanie w tym miejscu, iż prowadzenie edukacji prawnej przez sądy wspiera Minister Sprawiedliwości, prowadząc odrębną stronę internetową www.edukacjaprawna.gov.pl zawierającą materiały edukacyjne dotyczące przedmiotowych kwestii.
Publikacja finansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „DIALOG” na lata 2018-2019
