Zaloguj się przez google
W Japonii ważną dziedziną kultury jest nadal ręczna wytwórczość artystyczna przedmiotów użytkowych. Potwierdza ona obserwację, że w tym kraju znacznie większą uwagę niż w Europie zwraca się na estetykę, zarówno w życiu codziennym, w stosunkach międzyludzkich, jak i w kuchni. A dbałość o zachowanie lokalnych wyrobów jest również wyjątkowa, rzadko spotykana gdzie indziej. Nic więc dziwnego, że tradycyjne rzemiosło artystyczne w Japonii nie zanika, lecz nadal wzbogaca kulturę narodową.
Mieszkając w Japonii, codziennie spotykamy się z wytworami cenionymi nie tylko za mistrzowskie wykonanie, lecz także za ich związek z wielowiekową tradycją. I takie przedmioty współtworzą piękno dnia codziennego.
Wchodząc do domu japońskiego, zdejmujemy buty, by stąpać w skarpetkach po ryżowej macie tatami. Następnie – już w salonie – oglądamy kaligrafię (kakejiku) ulubionego artysty lub pisarza. Zamiast kaligrafii w alkowie (tokonoma) może wisieć obrazek, o którym gospodarz chętnie opowie jakąś anegdotę. Może też wisieć lub stać kompozycja ikebany.
Częstowani przez gospodynię zieloną herbatą (sencha) zwracamy uwagę na filiżankę (czarka) chawan, ponieważ może ona mieć interesujący styl lub pochodzenie: mino-, hagi-, bizen– lub kiyomizu-yaki, a może nawet pokażą nam drogocenną shino-yaki. Do herbaty otrzymamy japońskie słodycze wagashi, a na stoliku zauważymy jedwabny obrusik w stylu nishiki z warszatu Tatsumury.
W szczególnie uroczysty wieczór dostrzeżemy przy werandzie papierową latarenkę chōchin. I tak mimo woli wejdziemy w krąg światła narodowej tradycji, decydującej o oryginalnej mozaice japońskości. Naturalnie, nie w każdym mieszkaniu znajduje się pokój w stylu japońskim, ale nawet w nowych dzielnicach domów z betonu Japończycy starają się zachować coś istotnego z narodowej tradycji, opisanej w powieściach Kawabaty lub Tanizakiego.
Spróbujmy teraz rozpoznać poszczególne części tej mozaiki, w której zachowały się formy z minionych wieków, zwane tradycyjnymi. Pielęgnowane są do dziś, ponieważ sprawiają one nadal przyjemność zwłaszcza starszym Japończykom i decydują o unikatowości kultury japońskiej.
Rzemiosło artystyczne kōgei 工芸w Japonii zazwyczaj dzieli się na osiem podstawowych kategorii. A mianowicie są to:
- tekstylia – orimono,
- farbiarstwo – senshoku,
- ceramika – tōjiki
- laka – shikki, właściwie są to przedmioty pokryte laką (urushi), tzn. żywicą sumaka lakowego,
- wyroby z bambusu i innego drewna – mokkōhin / takezaiku,
Do tej kategorii można zaliczyć część utensyliów do pisania (bungu / bunbōgu) i ceremonii herbacianej (sadō).
- metaloplastyka – kinkōhin (np. miecze i dzwony),
- lalkarstwo – ningyō / kokeshi,
- wyroby z japońskiego papieru – washi no seihin
W ocenie ministerstwa METI, tzn. Keizai Sangyōshō (ekonomia, handel i przemysł) jest obecnie ponad 230 tradycyjnych form rzemiosła artystycznego, wspieranych i chronionych (zob. e-Gov. e-laws.e-gov.go.jp; lub KOGEI JAPAN). Za tradycyjne uważa się tę formę rzemieślniczą, która powstała co najmniej przed 100 laty.
Warto też pamiętać, że wiele odmian rzemiosła w Japonii powstało – lub rozwinęło się – pod wpływem chińskim lub koreańskim w starożytności i średniowieczu.
Publikacja finansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „DIALOG” na lata 2018-2019
