Samozatrudnienie czy umowa o pracę? Wady i zalety

W ostatnich latach pracodawcy coraz częściej wymagają od kandydatów elastyczności przy wyborze formy zatrudnienia. Coraz częściej też stawiają kandydatom wymagania co do tego, w jaki sposób unormowany zostanie stosunek pracy. W ogłoszeniach o pracę wśród wymagań coraz częściej można znaleźć punkt „gotowość do założenia własnej działalności gospodarczej”. Pojawia się też czasem sformułowanie: „zatrudnienie w oparciu o umowę o pracę lub własną działalność”. Czy któreś z tych rozwiązań jest zdecydowanie lepsze? Jak w ostatecznym rozrachunku wygląda to ze strony pracownika?

Umowa o pracę

Więcej o umowie o pracę możecie przeczytać w tym artykule [tu może pojawić się odnośnik do tekstu: „Praca na umowę – ale jaką?”]. Przypomnijmy jednak najważniejsze z punktu widzenia pracownika zagadnienia związane z umową o pracę. Kluczowe zalety takiej umowy to:

• stabilność zatrudnienia,
• ochrona gwarantowana przez kodeks pracy (dotycząca m.in. czasu pracy, okresu wypowiedzenia, bezpieczeństwa),
• prawa pracownicze (urlopy wypoczynkowe i rodzicielskie, zwolnienia chorobowe),
• „oskładkowanie” – pracodawca płaci Twoją składkę na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne,
• wygoda – dostajesz pewną kwotę netto („do ręki”) i nie musisz się o nic więcej martwić.

A wady?

• umowa o pracę do pewnego stopnia ogranicza swobodę. Okres wypowiedzenia nie tylko zabezpiecza Cię przed zwolnieniem, ale też uniemożliwia Ci rzucenie pracy z dnia na dzień,
• wysokie koszty pracodawcy, które oznaczają tyle, że jeśli pracodawca może wydać na pracownika określoną kwotę, to przy umowie o pracę jej stosunkowo najmniejsza część trafi do ręki pracownika.

Samozatrudnienie

Samozatrudnienie, czyli założenie własnej jednoosobowej działalności gospodarczej i rozliczanie się z pracodawcą na podstawie faktur, może być alternatywą dla umowy o pracę. Od umów cywilnoprawnych będących również formą samozatrudnienia różni się tym, że również zapewni Ci pełne „zabezpieczenie socjalne” – tzn. ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Z tym, że nie będą one odprowadzane przez pracodawcę, tylko przez samozatrudnionego. Jakie korzyści płyną z samozatrudnienia?

• przede wszystkim samozatrudniony jest swoim własnym szefem. Pracuje, kiedy chce, gdzie chce i jak chce,
• przez pierwsze dwa lata korzysta z preferencyjnej stawki składki na ZUS (ok. 400 zł zamiast ponad 1000 zł, które płaci się później),
• dodatkowym dużym plusem własnej działalności jest możliwość odliczenia od podatku kosztów jej prowadzenia. Jeśli Twoja działalność generuje również koszty – będziesz mógł lub mogła odprowadzić je od podatku.

Z trudności:

• samozatrudniony jest swoim własnym szefem, co oznacza, że sam ponosi pełną odpowiedzialność biznesową,
• co więcej, nawet jeśli w danym miesiącu nie osiągnie dochodów, składki musi zapłacić, co grozi utratą płynności finansowej w przypadku braku zleceń,
• sam jest odpowiedzialny za rozliczenie księgowe i podatkowe, a wszelkie opóźnienia w płatnościach ze strony zleceniodawcy nie zwalniają go z obowiązku odprowadzenia podatków.

Jest to z pewnością najbardziej odpowiedzialna forma zatrudnienia, ale jednocześnie z największym potencjałem, dlatego warto przed zdecydowaniem się na ten krok rozważyć wszystkie za i przeciw.

Bilans

A jak to wygląda w praktyce – pod względem czysto finansowym?

Jednej z odpowiedzi udzielił na swoim blogu „Jak oszczędzać pieniądze?” Michał Szafrański. Z obszernej notki na ten temat wynika, że przy zarobkach rocznych poniżej 150 tys. zł różnica w zarobkach pomiędzy fakturą a umową o pracę nie jest wielka i wynosi zaledwie kilka procent¹⁾. Odpowiedź tę potwierdza internetowy kalkulator wynagrodzeń. Dla przykładowych kwot zarobków 3, 5 i 10 tys. zł brutto miesięcznie różnice również nie są duże. Przy czym dla kwoty 3000 zł brutto bardziej opłacalna jest umowa o pracę, a dla kwot 5 i 10 tys. brutto – już faktura.

Ogólny wniosek, jaki można na podstawie tych obliczeń wyciągnąć, jest taki, że znaczące różnice pojawiają się przy bardzo wysokich kwotach miesięcznych zarobków – im więcej miesięcznie zarabiamy, tym bardziej opłaca się otworzyć własną działalność. Natomiast przy zarobkach zbliżonych do średniej krajowej – o tym, jaką formę zatrudnienia wybrać mogą decydować przede wszystkim względy pozafinansowe.