Zdrowie psychiczne młodych ludzi to temat, który w ostatnich latach nabiera coraz większego znaczenia. Szczególnie niepokojąca jest sytuacja studentów, których kondycja psychiczna systematycznie się pogarsza. Co stoi za tym zjawiskiem i jakie działania można podjąć, aby pomóc młodym ludziom?
Niepokojące statystyki – skala problemu wśród polskich żaków
Dane dotyczące stanu psychicznego polskich studentów są alarmujące. Już w 2016 roku 40% studentów zgłaszało u siebie objawy zaburzeń psychicznych, co stanowiło dwukrotność średniej krajowej. Pandemia COVID–19 tylko pogłębiła ten problem.
Najnowsze badania wskazują, że blisko jedna trzecia studentów pierwszego roku przechodzi zaostrzony kryzys psychiczny. Co więcej, z każdym kolejnym rokiem studiów poziom optymizmu wśród żaków maleje. Szczególnie niepokojące są statystyki dotyczące prób samobójczych – w 2022 roku odnotowano rekordową liczbę ponad 2000 takich prób wśród dzieci i młodzieży.
Pandemia, wojna, kryzys – co jeszcze dołuje młodych ludzi?
Na pogarszającą się kondycję psychiczną studentów wpływa wiele czynników. Pandemia COVID–19 odegrała tu kluczową rolę, pozbawiając młodych ludzi możliwości budowania relacji społecznych i rozwijania umiejętności interpersonalnych. Zdalne nauczanie, choć konieczne w tamtym okresie, miało swoje negatywne konsekwencje.
Istotnym czynnikiem jest ogólna sytuacja na świecie. Wojna w Ukrainie, kryzys gospodarczy i inflacja to zjawiska, które wywołują silny niepokój wśród młodych ludzi. Aż 43,5% badanych studentów wskazało te kwestie jako główne źródło swojego stresu.
Nie bez znaczenia pozostaje też presja otoczenia. Oczekiwania rodziców, społeczeństwa, a także własne ambicje często przerastają możliwości młodych ludzi, prowadząc do frustracji i obniżenia samooceny.
Samotność w tłumie – dlaczego studentom tak trudno odnaleźć się na uczelni?
Paradoksalnie, mimo że uczelnie są pełne ludzi, wielu studentów czuje się samotnych. Problemy z nawiązywaniem relacji to jeden z głównych powodów kryzysów psychicznych wśród żaków.
Studenci, którzy doświadczyli zdalnego nauczania w czasie pandemii, często mają trudności z interakcjami społecznymi w realnym świecie. Przyzwyczajeni do komunikacji online, gdzie łatwo można ukryć się za awatarem, czują się niepewnie w bezpośrednich kontaktach z rówieśnikami.
Dodatkowo, presja na osiąganie dobrych wyników w nauce może prowadzić do izolacji. Studenci, którzy mają problemy z zaliczeniami, często wstydzą się tego i unikają kontaktów z kolegami, co tylko pogłębia ich kryzys.
Pierwsza pomoc psychologiczna – jak wspierać kolegów w kryzysie?
Wsparcie rówieśnicze może odegrać kluczową rolę w poprawie kondycji psychicznej studentów. Oto kilka sposobów, jak można pomóc koledze w kryzysie:
- bądź uważny – zwracaj uwagę na zmiany w zachowaniu znajomych,
- słuchaj aktywnie – okaż zainteresowanie i empatię,
- nie oceniaj – powstrzymaj się od krytyki i dawania „dobrych rad”,
- zachęcaj do szukania profesjonalnej pomocy – poinformuj o dostępnych formach wsparcia na uczelni,
- bądź cierpliwy – wyjście z kryzysu wymaga czasu.
Uczelnie w akcji – innowacyjne programy wsparcia psychicznego
Coraz więcej polskich uczelni dostrzega problem i wprowadza programy mające na celu poprawę kondycji psychicznej studentów. Przykładem może być pilotażowy program integracji studentów pierwszego roku wprowadzony na kierunku psychologia w biznesie na Uniwersytecie Dolnośląskim DSW.
Program ten obejmuje:
- szkolenia dla wykładowców z technik integracji zespołu,
- interaktywne wykłady premiujące aktywność studentów,
- wsparcie dla kół naukowych i inicjatyw studenckich,
- serię nieobowiązkowych warsztatów psychoedukacyjnych.
Celem tych działań jest stworzenie sieci wsparcia wśród studentów, która może pomóc w radzeniu sobie z kryzysami.
Przełamać tabu – dlaczego warto otwarcie mówić o problemach?
Jednym z największych wyzwań w walce z kryzysami psychicznymi wśród studentów jest przełamanie tabu. Wielu młodych ludzi wciąż boi się mówić o swoich problemach, obawiając się stygmatyzacji i niezrozumienia.
Tymczasem otwarta rozmowa o trudnościach może przynieść ogromną ulgę. Jak pokazują doświadczenia psychologów akademickich, gdy jeden student odważy się podzielić swoim problemem, często okazuje się, że inni mają podobne doświadczenia. Taka wymiana doświadczeń może być początkiem budowania prawdziwego wsparcia w grupie.
Warto pamiętać, że problemy ze zdrowiem psychicznym dotykają lub dotkną prawie jednej trzeciej populacji. Nie ma w tym nic wstydliwego, a szukanie pomocy jest oznaką siły, nie słabości.
Poprawa kondycji psychicznej studentów to wyzwanie, które wymaga zaangażowania zarówno uczelni, jak i samych żaków. Dzięki otwartości, wzajemnemu wsparciu i profesjonalnej pomocy, możliwe jest stworzenie środowiska akademickiego, w którym każdy student będzie mógł rozwijać się nie tylko intelektualnie, ale i emocjonalnie.