Cechy dobrej recenzji naukowej

18.10.2019 2 minuty na przeczytanie artykułu

Dobra recenzja naukowa pozwala nie tylko ocenić wartość analizowanej pracy badawczej, ale także może przyczynić się do wzbogacenia warsztatu naukowego czy inspiracji innych naukowców.

Dlatego tak ważnym jest by autor recenzji wiedział w jakim celu ją przygotowuje i czemu powinna służyć. Spoczywa na nim bowiem duża odpowiedzialność – konstruktywna ocena pracy wpływa na prestiż autora, może też ukierunkować przyszłe badania dotyczące danej dyscypliny.

Co należy zrobić, aby recenzja była jak najwyższej jakości? Przede wszystkim powinna zostać sporządzona w oparciu o znajomość analizowanego tematu i pracy. Recenzent musi dysponować odpowiednią wiedzą do dokonania oceny jakości pracy. Jeśli tylko pobieżnie będzie przygotowany do tej tematyki, recenzja nie będzie wiarygodna i może podważyć autorytet nie tylko – w przypadku oceny negatywnej – samego autora pracy, ale też autora recenzji. Dlatego publikację trzeba przeczytać w całości – nie wystarczy ograniczenie się do wstępu i zakończenia czy przypisów wraz z bibliografią. Takie coś z pewnością nie wniesie niczego pozytywnego.

Recenzent ma okazję wykazać się merytorycznie oceniając pracę poprzez odniesienia się do dotychczasowych publikacji o podobnej tematyce. Przytoczenie adekwatnej, cenionej literatury nie tylko stanowi popis znajomości tematu, ale to także szansa na wzbogacenie wiedzy osób do których trafi recenzja. Ważne jest również poważne potraktowanie tematu i postawienie na konkrety – dygresje powinny być raczej ograniczone, a recenzja precyzyjnie odpowiadać na zagadnienia postawione w pracy. Choć nie oznacza to, że powinno zabraknąć ocen – wręcz przeciwnie, dobra recenzja musi wyraźnie wskazywać co jest dobre a co złe. Tutaj pojawia się kolejny istotny wątek – recenzja powinna być bezstronna, przeprowadzona bez uprzedzeń, ale też bez sympatii. Oceniać to co znalazło się w pracy i abstrahować od renomy czy „dobrego nazwiska” autora. Dlatego też warto rozważyć model blind review w którym recenzent nie wie kim jest autor pracy i z wzajemnością bądź skierowanie pracy do osoby, która nie jest w żaden sposób związana z autorem. Gwarantuje to pełen obiektywizm, choć z drugiej strony, osoba dobrze znająca autora – jak np. promotor podczas pracy dyplomowej, może wzbogacić swą recenzję o znajomość badacza i tym samym udzielić mu znacznie cenniejszych wskazówek na dalszą pracę naukową.

Należy również zadbać o aspekty wizualne i językowe – recenzja powinna posiadać wewnętrzną strukturę, być spójna i czytelna, również pod względem ortograficznym i stylistycznym. Świadczy to nie tylko o szacunku i profesjonalizmie, ale ułatwia zrozumienie przekazywanych myśli.

Wszystkie te elementy powodują, że recenzja sama w sobie stanowi dorobek naukowy. Dzięki zaleceniom na dalsze prace czy poprawki nie tylko może ulepszyć działalność danego autora, ale również przyczynić się do powstawania nowych pomysłów. Za każdym razem trzeba też pamiętać, że siadając do recenzji wystawiamy ocenę nie tylko autorowi pracy, ale też samemu sobie.

Publikacja finansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „DIALOG” na lata 2018-2019