Zawieszenie studenta w prawach i jego konsekwencje [CZĘŚĆ 2]

Ani ustawa — Prawo szkolnictwie wyższym ani jakikolwiek inny akt normatywny w żadnym wypadku nie zobowiązuje rektora do podawania informacji o zawieszeniu w prawach studenta do wiadomości publicznej, celem powiadomienia o tym fakcie ogół studentów Uczelni. Niemniej zasadnym pozostaje pytanie, czy treść decyzji administracyjnej w tym przedmiocie może stanowić informację publiczną a tym samym dopuszczać, względem niej, możliwość  złożenia odpowiedniego wniosku o przekazanie właściwych informacji w drodze dostępu do informacji publicznej lub nawet jej udostępnienia w drodze wyłożenia, lub wywieszenia w miejscach ogólnie dostępnych. Powyższa wątpliwość dotyczy, chociażby przypadku studentów pełniących funkcję w organach samorządu studenckiego, która to funkcja niejednokrotnie związana jest z działalnością publiczną.

Zawieszenie studenta – podanie informacji do wiadomości publicznej

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 3 lutego 2010 roku (sygn. Akt II SAB/Wa 140/09) wskazał, że

W świetle powyższego, nie ulega wątpliwości, że rektor jest podmiotem zobowiązanym na gruncie ustawy o dostępie do informacji publicznej do udostępnienia informacji, mających charakter informacji publicznej, będącej w jego posiadaniu (art. 4 ust. 3 ustawy) co więcej, wskazać należy, że decyzja administracyjna, jaką jest zawieszenie studenta w prawach studenta, wydana w postępowaniu administracyjnym posiada walor informacji publicznej.

Również art. 11 ustawy o dostępie do informacji publicznej stanowi, że informacja publiczna może być udostępniana:  1) w drodze wyłożenia lub wywieszenia w miejscach ogólnie dostępnych; 2) przez zainstalowane w miejscach, o których mowa w pkt 1, urządzenia umożliwiające zapoznanie się z tą informacją. Nie jest to forma obligatoryjna, a jedynie uprawnienie, z którego podmiot zobowiązany może skorzystać. Podsumowując, rektor nie ma obowiązku przekazywania do publicznej wiadomości treści decyzji o zawieszeniu studenta w prawach studenta, niemniej jednak istnieje szereg przesłanek, które usprawiedliwiają podjęcie takiego kroku, co pozostaje mimo wszystko kwestią sporną.

Tryb ewentualnego powiadomienia o zawieszeniu studenta w jego prawach

Żaden akt normatywny nie zobowiązuje rektora do powiadamiania jednostki uczelni o zawieszeniu danego studenta w jego prawach ani nie wskazuje trybu, w jaki miałoby do takowego powiadomienia dojść.  Podjęcie takich czynności wydaje się o tyle zbędne, że student który został prawidłowo powiadomiony o decyzji dotyczącej jego zawieszenia w prawach studenta, po uzyskaniu przez tę decyzję waloru ostateczności, traci de facto status studenta i nie może podejmować żadnych czynności, rozumianych jako prawa studenta.

Pełnienie funkcji uczelnianych przez zawieszonego studenta

Zawieszenie w prawach student nie jest równoznaczne z odwołaniem z żadnych funkcji, w tym z funkcji pełnionych w organach samorządu studentów, ale ma na celu okresowe uniemożliwienie realizacji funkcji organu w sferze prowadzenia spraw i reprezentacji. Tym samym należy wyraźnie podkreślić, że nie ma podstaw aby uznać, że w wyniku zawieszenia w prawach studenta dochodzi do utraty określonego statutu wynikającego z pełnienia wskazanej funkcji, natomiast należy zgodzić się z twierdzeniem, że nie taki student nie może wówczas czasowo pełnić określonej funkcji z wszystkimi wynikającymi z tego stanu rzeczy konsekwencjami, takimi jak chociażby brak możliwości podejmowania decyzji w imieniu danego organu. Zgodnie z art.214 ust. 5 ustawy prawo o szkolnictwie wyższym

W razie uzasadnionego podejrzenia popełnienia przez studenta przestępstwa rektor jednocześnie z poleceniem przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego może zawiesić studenta w prawach studenta do czasu wydania orzeczenia przez komisję dyscyplinarną

Wobec powyższego należy uznać, że zawieszenie w prawach studenta trwa do czasu wydania orzeczenia przez komisję dyscyplinarną, po którym to czasie dany student, zależnie od decyzji komisji, będzie mógł powrócić do pełnienia funkcji (gdy zostaną wyjaśnione wszelkie wątpliwości będące źródłem zawieszenia).

Wykonywanie obowiązków reprezentacyjnych przez zawieszonego studenta

Art.212 ustawy prawo o szkolnictwie wyższym mówi, że karami dyscyplinarnymi są:

1.  upomnienie;
2. nagana;
3. nagana z ostrzeżeniem;
4. zawieszenie w określonych prawach studenta na okres do jednego roku;
5. wydalenie z uczelni.

Omawiane zawieszenie w tym przypadku musi dotyczyć określonych praw studenta i odnosić się do odpowiednich ram czasowych.

W komentarzu (Prawo o szkolnictwie wyższym. Komentarz, Warszawa 2015, s. 592, red. W. Izdebski, J.M. Zieliński) do Ustawy, autorzy wyrażają stanowisko, że:

Przepis art. 212 zawiera katalog kar dyscyplinarnych, które mogą być wymierzone tak przez komisję dyscyplinarną do spraw studentów, jak i przez studencki sąd koleżeński. Katalog kar jest dość typowy dla odpowiedzialności dyscyplinarnej: upomnienie, nagana, nagana z ostrzeżeniem, zawieszenie w określonych w orzeczeniu prawach studenta na okres do roku, wreszcie wydalenie z uczelni, w której student studiuje w dacie popełnienia czynu (lub zaniechania) powodującego odpowiedzialność dyscyplinarną. 2. Będące karą wymienioną w pkt 4 zawieszenie może być stosowane poza wymiarem kary – w przypadku określonym w art. 214 ust. 5.”

 Również w komentarzu (Prawo o szkolnictwie wyższym. Komentarz, Warszawa 2012, s.1025, red. M. Pyter) autorzy wyrażają stanowisko, że

Kara zawieszenia w określonych prawach studenta polega na czasowym pozbawieniu obwinionego możliwości wykonywania praw składających się na status studenta wymienionych w orzeczeniu komisji dyscyplinarnej. Komentowana ustawa, ani przepisy wykonawcze, nie wskazują sposobu określenia tychże praw. Z uwagi na wyraźne ograniczenie zakresu kary do „określonych” praw nie może ona mieć za przedmiot wszystkich praw studenta, nie może pozbawić statusu studenta, ale wydaje się, iż może uniemożliwić studiowanie i zaliczenie kolejnego semestru. Dla ustalenia treści konkretnej kary należałoby sięgać do regulaminu studiów. Kara z art. 212 pkt 4 może być orzeczona tylko przez komisje dyscyplinarna”

Mając na uwadze powyższe, należy wskazać, że zawieszenia w prawach w razie uzasadnionego podejrzenia popełnienia przez studenta przestępstwa nie podlega rygorowi określonemu w art.212 ustawy i zgodnie z wykładnią językową uznać trzeba, dotyczy wszystkich praw studenta w tym prawa do reprezentowania studentów na posiedzeniach takich organów jak senat uczelni, rada wydziału czy też komisja rekrutacyjna.

Czynny udział zawieszonego studenta w zajęciach dydaktycznych

W tym miejscu należy ponownie powołać się na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjny w Krakowie z dnia 2015-08-05 (sygn.akt III SA/Kr 937/15), który stwierdził, że „(…)Dokonując oceny przedstawionych przez skarżącą okoliczności w kontekście przesłanek przepisu art. 61 § 3 ustawy p.p.s.a., Sąd uznał, że wniosek P. E. o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji nie zasługuje na uwzględnienie. Skarżąca powołała się na niemożność pobierania nauki przez skarżącą zgodnie z tokiem studiów i zaliczanie kolejnych egzaminów. Należy uznać, że tego rodzaju skutki nie są nieodwracalne – w wypadku uchylenia zaskarżonej decyzji nie będzie przeszkód, aby skarżąca kontynuowała naukę. Czasowa niemożliwość kontynuowania studiów oraz przystępowania do egzaminów stanowi jednocześnie normalny skutek każdej decyzji o zawieszeniu w prawach studenta. P. E. nie wykazała natomiast, aby wykonanie tej decyzji miało pociągać za sobą jakieś szczególne i inne niż normalne następstwa.

Należy zatem uznać, że decyzja o zawieszeniu studenta w prawach studenta, która nabrała waloru ostateczności uniemożliwia czynny udział w zajęciach dydaktycznych. 

Publikacja finansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „DIALOG” na lata 2016-2017