Nowy rok akademicki — Rekrutacja

Powitaliśmy już burzowy lipiec a razem z nim ostatnie wyniki egzaminów maturalnych. Wiąże się to rzecz jasna z weryfikacją swoich wyborów dotyczących konkretnych kierunków studiów i poszczególnych uczelni. Dla wszystkich maturzystów — przyszłych studentów, tym razem mamy do przedstawienia szczegóły procesu rekrutacji na studia, który może trwać praktycznie nawet do października. Tak więc wszystkim tym, którzy w najbliższym czasie nie dostaną się na wymarzone studia, radzę nie załamywać rąk, tylko dobrze przygotować się do podjęcia starań o szczęśliwe zakończenie tego, z pewnością stresującego, okresu.

W odpowiedzi na liczne wątpliwości, które co roku doskwierają maturzystom, przygotowaliśmy drugą część krótkiego cyklu omawiającego zagadnienia związanie z nowym rokiem akademickim. Tym razem pochylamy się bardziej szczegółowo nad poszczególnymi etapami procesu rekrutacji, który na wielu uczelniach jest bardzo podobny.

Pierwsze kroki

Od wielu już lat rekrutacja na studia prowadzona jest jedynie w formie elektronicznej za pośrednictwem odpowiednich stron internetowych pod postacią elektronicznych rejestrów kandydatów. To właśnie na tych stronach, starający się o przyjęcie na studia muszą dokonać wszystkich czynności niezbędnych do prawidłowej rekrutacji. Pierwszym zadaniem jest naturalnie zapoznanie się z właściwą stroną internetową uczelni, za której pośrednictwem kandydaci mają możliwość przejrzenia oferty dydaktycznej interesujących go uczelni oraz  katalogu kierunków i szczegółowych zasad rekrutacji. Podstawą jest dokładne przestudiowanie planów i programów studiów zawierających, chociażby spis przedmiotów na danym kierunku czy też formę i czas ich trwania. W przypadku poważnych wątpliwości takie szczegóły mogą zadecydować o wyborze tego konkretnego kierunku, więc należy zrobić wszystko, żeby później nie być zawiedzionym tym, co zastaniemy po rozpoczęciu zajęć. Kolejnym krokiem jest założenie konta w internetowej rejestracji kandydatów i uzupełnienie niezbędnych danych w formularzu (imię, nazwisko, obywatelstwo czy numer PESEL). Najważniejsza część to oczywiście wprowadzenie wyników egzaminów maturalnych, które z pewnością będą sprawdzane pod kątem ich zgodności z informacjami ze świadectwa maturalnego, więc zdecydowanie nie warto mijać się z prawdą. Następnie kandydaci wybierają z listy interesujące ich kierunki, przy czym w zasadzie każda uczelnia zezwala na zapisywanie się na nieograniczoną liczbę kierunków (tyle, ile możliwości jest w katalogu). Po wyborze najbardziej interesujących nas kierunków trzeba dokonać opłaty rekrutacyjnej, której wysokość jest ograniczona przepisami Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 26 września 2016 r. w sprawie maksymalnej wysokości opłaty za postępowanie związane z przyjęciem na studia w uczelni publicznej. Zgodnie z jego treścią Maksymalna wysokość opłaty za postępowanie związane z przyjęciem na studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie w uczelni publicznej wynosi: 1) 150 złotych dla kandydata ubiegającego się o przyjęcie na kierunek studiów, na który postępowanie kwalifikacyjne obejmuje sprawdzian uzdolnień artystycznych lub sprawdzian predyspozycji architektonicznych; 2) 100 złotych dla kandydata ubiegającego się o przyjęcie na kierunek studiów, na który postępowanie kwalifikacyjne obejmuje sprawdzian sprawności fizycznej; 3) 85 złotych dla kandydata ubiegającego się o przyjęcie na inny kierunek studiów niż kierunki studiów wymienione w pkt 1 i 2. Wobec powyższego najczęściej spotykaną stawką jest oczywiście 85 zł za każdy kierunek, na który dany kandydat się zarejestruje (ze względu na olbrzymią liczbę kierunków niewymagających sprawdzania bardziej szczegółowych predyspozycji). Podkreślić należy równocześnie, że powyższe stawki dotyczą tylko uczelni publicznych, szkoły prywatne autonomicznie określają zarówno wysokość kosztów postępowania rekrutacyjnego, jak i kosztów samego studiowania. Dodatkowo kandydaci muszą pamiętać, że w przypadku niezakwalifikowania się na dany kierunek opłata rekrutacyjna nie podlega zwrotowi. Dlatego też rekrutacja na kilkadziesiąt kierunków nie jest raczej najlepszym rozwiązaniem i może wynieść nawet kilka tysięcy złotych. Kontynuując, opłatę rekrutacyjną praktycznie zawsze należy wnieść na numer konta bankowego podany na osobistym profilu w systemie rejestracji kandydata. Jest to niezwykle istotne z tego względu, że nierzadko zdarza się, że kandydaci próbują opłacić swoją rejestrację przy samym składaniu dokumentów na studia co jest niedopuszczalne, zwłaszcza w sytuacji, kiedy opłat dokonuje się do dnia określonego w terminarzach poszczególnych kierunków. Po dokonaniu opłaty należy już tylko czekać na wyniki rekrutacji, które będą dostępne przede wszystkim na kontach w systemie rejestracji, są najczęściej także wywieszane na poszczególnych wydziałach w postaci wydrukowanych list. Po zakwalifikowaniu się na dany kierunek należy już tylko złożyć odpowiednie dokumenty we wskazanym w systemie miejscu (m.in. podanie o przyjęcie na studia, świadectwo  maturalne, kopia dowodu osobistego) i cieszyć z pomyślnie zakończonej rekrutacji.

Ustalanie list rankingowych

Co do samych list rankingowych tworzone są one, co do zasady na dwa sposoby. Pierwszym z nich jest, najczęściej spotykany na większości kierunków, konkurs świadectw. W tym przypadku podstawą przyjęcia jest odpowiednia suma uzyskanych punktów, która plasuje kandydata na właściwej liście w granicach ustalonego limitu miejsc. Szczegółowe zasady kwalifikacji na każdy z kierunków wskazują, że podczas kwalifikacji pod uwagę brane będą przykładowo dwa przedmioty spośród: geografia, historia, język obcy nowożytny, język polski, matematyka, wiedza o społeczeństwie. Sam sposób ich przeliczenia jest najczęściej określany przez odpowiednią uchwałę senatu uczelni dotyczącą zasad przyjęć na studia w danym roku akademickim. I znowu przykładowo, najczęstszymi spotykanymi zasadami są:

• w stosunku do nowej matury wskazanie, że 1% na poziomie podstawowym (P) = 1 punkt rekrutacyjny, a 1% na poziomie rozszerzonym (R) = 2 punkty rekrutacyjne;
• zastrzeżenie, że w przypadku kandydata dysponującego wynikami zarówno z poziomu podstawowego, jak i rozszerzonego uwzględnia się jeden korzystniejszy dla niego poziom;
• zastrzeżenie, że gdy kwalifikowanie na studia obejmuje co najmniej dwa przedmioty maturalne, a kandydat dysponuje wynikiem matury wyłącznie z jednego spośród nich, wtedy uzyskuje 0 punktów z brakującego przedmiotu i bierze udział w dalszej procedurze kwalifikacyjnej, chyba że szczegółowe zasady wymagają wyników matury ze wszystkich wskazanych przedmiotów.

Drugim sposobem jest tzw. rekrutacja otwarta, gdzie nie występują w ogóle listy rankingowe, a sama rekrutacja odbywa się na podstawie złożonego kompletu dokumentów do wyczerpania limitu miejsc. Kandydaci mogący pochwalić się pozytywnym wynikiem  z egzaminu maturalnego muszą jedynie uzupełnić konto w systemie elektronicznej rekrutacji oraz dokonać opłaty rekrutacyjnej. Decyzja administracyjna dotycząca przyjęcia na studia może być w takim przypadku przekazana natychmiast po rejestracji. Ten rodzaj rekrutacji ma niestety też swoją negatywną konsekwencję. W przeszłości niejednokrotnie mieliśmy do czynienia z sytuacjami, kiedy liczba osób chętnych na kierunek z otwartą rekrutacją znacząco przewyższała przewidziany limit miejsc, co skutkowało naprawdę twardą walką o najlepsze miejsce w kolejce. Miejmy nadzieję, że w tym roku takie zdarzenia nie będą miały miejsca w murach żadnej uczelni.

Terminarz

Wybór uczelni i kierunku to oczywiście początek długiego procesu rekrutacji. Najważniejszą kwestią, o które musi pamiętać każdy kandydat na studia, jest szczegółowy terminarz rekrutacji. Wszystkie kroki, które opisaliśmy wcześniej, wszystkie niezbędne czynności mające być dokonane w ramach przyjęcia na studia są wdrożone w precyzyjnie określone ramy czasowe i odpowiednie terminy. Różnią się one między sobą zarówno na uczelniach, wydziałach, jak i poszczególnych kierunkach dlatego trzeba ich systematycznie pilnować. Są one dostępne oczywiście w elektronicznym systemie rekrutacji. Terminy dlatego są tak ważne, ponieważ ich niedotrzymanie może skutkować bardzo negatywnymi konsekwencjami, nawet w postaci nieuwzględnienia kandydatury w postępowaniu rekrutacyjnym. Przedstawiamy poniżej przykładowy terminarz na kierunku administracja studia stacjonarne I stopnia jednego z dużych uniwersytetów.

• 14 kwietnia – rozpoczęcie internetowej rejestracji Kandydatów,
• 7 lipca – zakończenie rejestracji i wnoszenia opłat rekrutacyjnych przez Kandydatów ubiegających się o przyjęcie na studia,
• 11 lipca – zakończenie postępowania kwalifikacyjnego przez wydziałowe komisje rekrutacyjne, ogłoszenie list rankingowych i list osób zakwalifikowanych na studia,
• 13-15 lipca – przyjmowanie dokumentów w miejscach wyznaczonych przez dziekanów wydziałów i podanych do wiadomości kandydatów w systemie Internetowej Rejestracji Kandydatów,
• 18 lipca – ogłoszenie kolejnej (2) listy osób zakwalifikowanych na zwolnione miejsca,
• 20-21 lipca – przyjmowanie dokumentów Kandydatów z (2) listy,
• 24 lipca – ogłoszenie kolejnej (3) listy osób zakwalifikowanych na zwolnione miejsca,
• 26-27 lipca – przyjmowanie dokumentów Kandydatów z (3) listy.

Tury rekrutacyjne

Każda uczelnia zazwyczaj przewiduje kilka tur rekrutacji na każdy kierunek.  Ich ostateczna liczba (najczęściej trzy) jest oczywiście zależna od zainteresowania danym kierunkiem i może skończyć się nawet na jednej, jeżeli przewidziany limit miejsc zostanie wyczerpany, a żadne miejsce się nie zwolni. Poszczególne tury rekrutacji i kształty kolejnych list kwalifikacyjnych są tworzone z uwzględnieniem tylko tych kandydatów, którzy zarejestrowali się na dany kierunek przy pierwszej turze. Wszystkie następne tury nie są nową odrębną rekrutacją, a jedynie swoistym uzupełnieniem wolnych miejsc zwolnionych przez kandydatów z pierwszej listy zakwalifikowanych. Tym samym w przypadku zwolnienia, przykładowo 20 miejsc z pierwszej listy, osoby które zostały zakwalifikowane na zwolnione miejsce, zostają przyjęte na ten kierunek z drugiej rekrutacji. I analogicznie, jeżeli w dalszym ciągu pozostanie kilka wolnych miejsc, przeprowadza się turę trzecią, która najczęściej kończy proces rekrutacji na dany kierunek. Obok wielu tur rekrutacyjnych niektóre uczelnie przewidują otwarcie kolejnych już odrębnych rekrutacji na kierunki, które w nieco późniejszym okresie (sierpień, wrzesień, a nawet październik) mają jeszcze wolne miejsca.

Składanie dokumentów

Ostatnim etapem rekrutacji jest złożenie przez kandydata wymaganych dokumentów w określonym miejscu i czasie. W przypadku zakwalifikowania się na kierunek, w jednej z przewidzianych tur, kandydat zostanie poinformowany w systemie rejestracji o szczegółach dotyczących procesu składania dokumentów. Jest to niezwykle istotne, ponieważ w praktyce każda uczelnia zastrzega, że niedopełnienie tych formalności oznacza rezygnację ze studiów. Jeżeli zaś podstawą przyjęcia na studia jest złożenie kompletu dokumentów do wyczerpania limitu miejsc, po zapisaniu się na dany kierunek i dokonaniu opłaty rekrutacyjnej kandydat nie musi czekać na wyniki rekrutacji, lecz od razu składa komplet dokumentów w wyznaczonym terminie i miejscu. Wraz ze złożeniem kompletu dokumentów kandydat otrzymuje decyzje o przyjęciu na studia.

Upoważnienie

Każdy kandydat na studia powinien pamiętać, że nie musi osobiście składać wymaganych dokumentów, a może to zrobić przez osoby trzecie upoważniając je do tego w przewidzianej formie. Większość uczelni zastrzega, że w przypadku składania dokumentów przez osoby trzecie należy przedstawić upoważnienie imienne dla osoby składającej dokument. Upoważnienie takie to bardzo prosty dokument zawierający tylko niezbędne dane. Często wystarczy poniższy wzór:

Ja,………………………………….., legitymujący(a) się dowodem osobistym numer …………… upoważniam Pana/Panią …………, legitymującą się dowodem osobistym numer ………, PESEL ……… do wykonania w moim imieniu wszystkich czynności związanych z rekrutacją na kierunek   ……………………………. na Uniwersytecie………………………………………………..

Jednocześnie osoba składająca dokumenty musi przedstawić do wglądu odpowiedni dokument (dowód osobisty kandydata lub w przypadku cudzoziemca paszport), w celu poświadczenia kserokopii. Jeśli z jakichkolwiek powodów jest to niemożliwe, większość uczelni dopuszcza przedstawienie kserokopii dokumentu poświadczonego notarialnie lub przez odpowiedniego pracownika uczelni. Niemniej należy pamiętać, że najbezpieczniejszym wyjściem jest oczywiście upoważnienie notarialne, które nigdy nie wzbudzi zastrzeżeń komisji rekrutacyjnej.

Od kiedy jestem studentem ?

Każdy kandydat na studia musi jeszcze pamiętać, że nawet po zakwalifikowaniu na wymarzony kierunek, po złożeniu kompletu dokumentów i otrzymaniu decyzji administracyjnej o przyjęciu na studia, nie staje się automatycznie studentem. Zgodnie z art. 170 ust.1 ustawy — Prawo o szkolnictwie wyższym Osoba przyjęta na studia nabywa prawa studenta z chwilą immatrykulacji i złożenia ślubowania, którego treść określa statut uczelni. Immatrykulacja to nic innego jak uroczyste przyjęcie w poczet studentów i dopiero od tego momentu przysługują już studentom wszelkie prawa przynależne pełnoprawnym członkom społeczności akademickiej (zniżki komunikacyjne, świadczenia pomocy materialnej, uczęszczanie na zajęcia, uczestnictwo w życiu społecznym uczelni, członkostwo w samorządzie studenckim i wiele innych) oraz wiążą równie ważne obowiązki.

Publikacja finansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „DIALOG” na lata 2016-2017