Nowy rok akademicki — Najważniejsze informacje

31.07.2017 8 minuty na przeczytanie artykułu

Dzisiaj przedstawiamy Wam, póki co, ostatnią część naszego mini cyklu dotyczącego niezwykle istotnych, z perspektywy zwłaszcza najmłodszych studentów, pojęć i instytucji występujących w polskich uczelniach.

 

Organizacja roku akademickiego

Organizacja roku akademickiego to jedno z najważniejszych ustaleń, przy którym olbrzymią rolę odgrywają sami Studenci, ponieważ o jego ostatecznym kształcie decyduje najczęściej Rektor w porozumieniu z odpowiednim organem samorządu studenckiego. Szczegółowa organizacja roku akademickiego określa poszczególne etapy na jaki dzieli się każdy rok nauki na studiach. Każdy rok akademicki zazwyczaj podzielony jest na dwa semestry: zimowy i letni (a także na wakacje letnie). Te z kolei podzielone są, co do zasady, na odpowiednie etapy takie jak, m.in. okres zajęć dydaktycznych; sesje zaliczeniowo-egzaminacyjne (zazwyczaj letnią i zimową); okresy wolne od zajęć dydaktycznych czyli wakacje zimowe, czy też wakacje wiosenne. Bardzo często, szczegółowa organizacja roku akademickiego wymienia wszystkie dni wolne od zajęć dydaktycznych, co pozwala na budowanie swojego planu z odpowiednim wyprzedzeniem. Co ciekawe dokument ten najczęściej stanowi, że rok akademicki rozpoczyna się 1 października i trwa do 30 września następnego roku kalendarzowego. Niemniej niektóre uczelnie dopuszczają kilkutygodniowe przesunięcia tych terminów, dlatego nikogo nie powinno dziwić rozpoczęcie zajęć już przykładowo we wrześniu.

Przykładowo tak wyglądała szczegółowa organizacja roku akademickiego 2016/2017 na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie:

semestr zimowy – trwa od 1 października 2016 r. do 22 lutego 2017 r., w tym:

  • okres zajęć dydaktycznych – od 2 października do 21 grudnia 2016r.
  • wakacje zimowe – od 22 grudnia 2016 r. do 2 stycznia 2017 r.
  • okres zajęć dydaktycznych – od 3 stycznia do 1 lutego 2017 r.
  • zimowa sesja zaliczeniowo-egzaminacyjna – od 2 do 15 lutego 2017 r.

przerwa międzysemestralna – od 16 do 22 lutego 2017 r.

semestr letni – trwa od 23 lutego do 12 lipca 2017 r., w tym:

  • okres zajęć dydaktycznych – od 23 lutego do 12 kwietnia 2017 r.
  • wakacje wiosenne – od 13 do 19 kwietnia 201 7 r.
  • okres zajęć dydaktycznych – od 20 kwietnia do 21 czerwca 2017 r.
  • letnią sesję zaliczeniowo – egzaminacyjną – od 22 czerwca do 12 lipca 2017 r.

wakacje letnie – od 13 lipca do 30 września 2017 r.

Egzaminy poprawkowe i zaliczenia poprawkowe odbywają się do:

  • 28 lutego 2017 r. – z zimowej sesji zaliczeniowo-egzaminacyjnej
  • 24 września 2017 r. – z letniej sesji zaliczeniowo-egzaminacyjnej

Co niezwykle istotne w zasadzie każda uczelnia dopuszcza możliwość ogłoszenia przez dziekana lub rektora w ciągu roku akademickiego dni lub godzin wolnych od zajęć. Ta prerogatywa zwana potocznie jako „dni rektorskie” lub „dni dziekańskie”, jest wykorzystywana najczęściej z okazji ważnych wydarzeń ogólnouczelnianych (wykład znanego autorytetu,  koncerty juwenaliowe) lub w celu zapewnienia bezpiecznego powrotu studentów do domu w okresie świąt i innych przerw w zajęciach.

Praktyki

Tydzień temu przedstawiliśmy krótką definicją praktyk, niemniej nie pomijając wszystkich innych unormowań, szczególną uwagę należy poświęcić bardziej szczegółowym rozwiązaniom i zobowiązaniom związanym z ich odbyciem.  Przede wszystkim, nie można zapominać, iż praktyki studenckie są traktowane na równi z pozostałymi przedmiotami. Tym samym jest to związane z analogicznymi konsekwencjami w sytuacji ich niezaliczenia. Brak zaliczenia praktyki równa się brakowi zaliczenia każdego innego przedmiotu. Wobec tego, obowiązkiem każdego studenta jest zapoznanie się z regulaminem praktyk ustalanym  najczęściej przez poszczególne wydziały, określającym zasady organizowania, odbywania, nadzorowania i zaliczania studenckich praktyk zawodowych  przewidzianych w programie studiów. Warto pamiętać, iż na bardzo wielu uczelniach corocznie opracowywane są ogólnodostępne informatory dla poszczególnych kierunków zawierające szczegółowy wykaz przedmiotów i programy kształcenia. Najczęściej z łatwością można je pobrać z domen internetowych każdego wydziału.

Egzaminy i zaliczenia

Każda forma zajęć przewidziana programem studiów kończy się odpowiednio egzaminem lub zaliczeniem na ocenę. Oceny z zaliczeń stanowią potwierdzenie osiągnięcia efektów kształcenia przewidzianych w programie studiów oraz są podstawą do obliczania średniej ocen z przebiegu studiów (uwzględniając przy tym, co do zasady, oceny z zaliczeń i egzaminów poprawkowych i komisyjnych). Zarówno egzamin jak i zaliczenia mogą być przeprowadzane w formie ustnej bądź pisemnej, co zależy wyłącznie od prowadzącego dany przedmiot. Należy również zdawać sobie sprawę z tego, iż w wypadku formy pisemnej student ma bardzo często prawo do otrzymania wyników w odpowiednim czasie po przeprowadzeniu egzaminu pisemnego (najczęściej 7 dni), a w przypadku formy ustnej praktycznie zawsze, bezpośrednio po przeprowadzeniu egzaminu lub zaliczenia. Na ogół student ma także prawo wglądu do swojej pracy po ogłoszeniu wyników. W tym miejscu należy podkreślić, że Żaden nauczyciel akademicki, w przypadku zgłoszenia chęci zapoznania się ze swoją pracą, nie powinien powoływać się na zarzut podważenia jego kompetencji lub braku obiektywizmu przy sprawdzaniu pracy. Ma to niestety nierzadko miejsce. W takim wypadku należy niezwłocznie poinformować dziekana oraz odpowiedni organ samorządu studenckiego o utrudnieniach ze strony prowadzącego. Prawo wglądu jest najczęściej uprawnieniem kategorycznym i niezależnym od stosunku prowadzącego do tej możliwości. Wszelkie uchylenia od wykonania obowiązku okazania pracy mogą stanowić bezpośrednie złamanie praw studenta i podlegać zaskarżeniu do władz dziekańskich poszczególnych wydziałów.

Egzamin poprawkowy i egzamin komisyjny

Uczelnie samodzielnie ustalają liczbę egzaminów poprawkowych oraz sposób ich przeprowadzania, niemniej najczęściej studentowi przysługuje prawo do zdawania jednego egzaminu poprawkowego z każdego przedmiotu. Regulamin studiów określa także precyzyjnie czas, w którym egzamin  poprawkowy powinien się odbyć (bardzo często musi się on odbyć co najmniej 7 dni po przeprowadzeniu pierwszego egzaminu bądź po ogłoszeniu wyników). Poza tym uprawnieniem istnieją również niepisane zwyczaje dopuszczania studentów do większej liczby prób zaliczenia przedmiotu. Zależy to jednak tylko od dobrej woli prowadzącego, dlatego nie warto liczyć na pobłażliwość niewynikającą bezpośrednio z przepisów regulaminu. Natomiast poza jedną unormowaną poprawką istnieje możliwość złożenia wniosku o zarządzenie egzaminu komisyjnego, w sytuacji otrzymania oceny niedostatecznej z egzaminu poprawkowego lub nieuzyskania wymaganych zaliczeń. Każda  uczelnia ma obowiązek określić w regulaminie studiów warunki przeprowadzania egzaminu komisyjnego, w tym skład komisji przeprowadzającej egzamin komisyjny oraz formy tego egzaminu, z uwzględnieniem udziału w egzaminie obserwatora wskazanego przez studenta. I znowu uczelnie mają w tym zakresie pełną dowolność, która musie jednak mieścić się w powyższym zakresie. Pomimo przeróżnych unormowań jakie można spotkać w polskich szkołach wyższych, egzamin komisyjny przydzielany jest najczęściej wówczas, kiedy student czuje się pokrzywdzony i ma zastrzeżenia do bezstronności prowadzącego lub do sposobu przeprowadzenia egzaminu. Popularny „komis” odbywa się przed właściwą komisją złożoną najczęściej z dziekana, nauczyciela akademickiego będącego specjalistą z danego obszaru wiedzy, przedstawiciela samorządu studentów (który nierzadko może i co do zasady bierze udział w pracach komisji jako obserwator strzegący szeroko pojętego interesu studenta), a także obserwatora wskazanego przez samego zdającego. Częstym przypadkiem jest także udział w komisji prowadzącego zajęcia, co do którego student ma zastrzeżenia. Należy podkreślić jednak niefortunność tego rozwiązania ze względu na to, że trudno uznać za w pełni obiektywną i komfortową dla studenta sytuację, kiedy ocenia go nauczyciel któremu zarzuca niewłaściwe podejście do jego pracy. Tym samym w pełni zasadnym postulatem jest takie skonstruowanie przepisów dotyczących egzaminu komisyjnego, które wykluczają ze składu komisji prowadzącego przedmiotowe zajęcia lub ograniczają jego rolę do funkcji obserwatora.

 Warunkowy wpis na następny semestr/rok

 Obok egzaminu komisyjnego, będącego jedną z możliwości wzruszenia nieprzychylnej oceny, regulamin studiów musi określać sposób i tryb udzielania warunkowego zezwolenia na podjęcie studiów w następnym roku lub semestrze. W sytuacji niezaliczenia semestru/roku poprzez otrzymanie oceny niedostatecznej na egzaminie już poprawkowym, bądź w określonej sytuacji komisyjnym, student na mocy decyzji dziekana, może co do zasady uzyskać warunkowy wpis do indeksu, który tym samym oznacza zezwolenie na kontynuowanie studiów w następnym semestrze/roku bez uzyskania odpowiedniego zaliczenia z konkretnego przedmiotu. Każda uczelnia swobodnie określa ile wpisów warunkowych student może otrzymać na danym etapie studiów. Najczęściej przepisy uczelni dopuszczają możliwość przydzielenia jednego „warunku” na semestr, co oznacza, że w sytuacji nieuzyskania zaliczenia z dwóch lub więcej przedmiotów, student zostaje skreślony z listy studentów. Oczywiście nie jest to reguła, funkcjonują w Polsce regulaminy, które w ogóle nie określają limitu wpisów warunkowych. Wpis warunkowy wiąże się także z obowiązkiem powtarzania niezaliczonego przedmiotu i tym samym ponownego przystąpienia do egzaminu na identycznych zasadach jak poprzednio wraz z rówieśnikami podchodzącymi do tego zaliczenia po raz pierwszy. Co niezwykle istotne, zgodnie z art.99 ust.1 pkt.2 ustawy-Prawo o szkolnictwie wyższym — Uczelnia publiczna może pobierać opłaty za świadczone usługi edukacyjne związane z powtarzaniem określonych zajęć na studiach stacjonarnych oraz stacjonarnych studiach doktoranckich z powodu niezadowalających wyników w nauce. Tym samym praktycznie zawsze wpis warunkowy jest niestety płatny.

Punkty ECTS

Europejski system transferu i akumulacji punktów (ECTS-European Credit Transfer System). Skomplikowana i niejasna nazwa, a jednak piękna i wartościowa idea. Jest to, najprościej rzecz ujmując, system punktowy stworzony z myślą o ułatwieniu dostępu do informacji o studiach w uczelniach zagranicznych oraz usprawnieniu wymiany studentów miedzy europejskimi uczelniami. Opiera się on na nakładzie pracy studenta, jakiego wymaga osiągnięcie celów programu studiów. Nakład pracy studenta studiów dziennych w Europie wynosi przeważnie około 1500-1800 godzin rocznie i w oparciu o te ustalenia jeden punkt oznacza około 25-30 godzin pracy. Wlicza się do niego czas, jakiego wymaga zakończenie wszystkich zaplanowanych form kształcenia (egzaminy, zaliczenia, wykłady, seminaria, a także nauka we własnym zakresie etc.). Zgodnie z art.164a. ustawy-Prawo o szkolnictwie wyższym aby uzyskać dyplom ukończenia studiów określonego stopnia należy uzyskać odpowiednią ilość punktów ECTS:

  • studia pierwszego stopnia – co najmniej 180 punktów ECTS,
  • studia drugiego stopnia – co najmniej 90 punktów ECTS,
  • jednolite studia magisterskie – co najmniej 300 punktów ECTS w systemie studiów pię
Zaliczenie semestru/roku studiów

W każdym roku akademickim i według organizacji roku akademickiego każdy egzamin powinien odbywa się oddzielnie w ustalonym terminie (najczęściej w porozumieniu ze studentami za pośrednictwem starosty roku) i podlega osobnej ocenie. Po raz kolejny zaznaczę jak bardzo istotna jest znajomość regulaminu studiów swojej uczelni, m.in. dlatego, że bardzo często określa on wprost, w jakim terminie powinien być znany studentom harmonogram egzaminów (na ogół nie później niż na dwa tygodnie przed początkiem sesji egzaminacyjnej) oraz jaka powinna być przerwa pomiędzy poszczególnymi egzaminami (z reguły co najmniej 2-dniowa lub 3-dniowa). Aby móc przystąpić do egzaminu lub zaliczenia należy ponadto spełnić wszystkie wymagania objęte planem studiów i programem kształcenia. Jak wspominaliśmy już wcześniej, obligatoryjność poszczególnych zajęć oraz formę ich zaliczenia określa, co do zasady, Rada Wydziału, natomiast to prowadzący ustala zakres wymagań, które podaje do wiadomości studentów na początku zajęć i to on ma największy wpływ na kształt poszczególnych zaliczeń. To też prowadzący ma prawo do podjęcia ostatecznej decyzji co do dopuszczenia danego studenta do egzaminu/zaliczenia, oczywiście po spełnieniu wszystkich przesłanek (udział w zajęciach dydaktycznych, uzyskanie pozytywnych ocen z prac objętych tymi zajęciami). Od niego zależy też w jakiej formie i w jakim terminie należy uzupełnić zaległości spowodowane usprawiedliwioną nieobecnością.

Publikacja finansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „DIALOG” na lata 2016-2017